Κυπριακή οικονομία: ανθεκτικότητα και διαρθρωτικές αδυναμίες

Άρθρο των Ανδρέα Χαραλάμπους, Οικονομολόγου & πρώην Διευθυντή Υπουργείου Οικονομικών & Όμηρου Πισσαρίδη, Δ/ντος Συμβούλου PricewaterhouseCoopers Investment Services, στην εφημερίδα «Η Καθημερινή»

Οι θετικές αξιολογήσεις από διεθνείς οργανισμούς καταδεικνύουν ικανοποιητική πορεία της κυπριακής οικονομίας και ανθεκτικότητα σε αντίξοες συνθήκες. Η ικανότητα προσαρμογής των επιχειρήσεων στις μεταβαλλόμενες συνθήκες και η ελκυστικότητα της Κύπρου, λόγω του υψηλού μορφωτικού επιπέδου των απασχολουμένων και της συμμετοχής της στην Ευρωζώνη, αποτελούν βασικούς θετικούς παράγοντες.

Παρά το δυσμενές εξωτερικό περιβάλλον και τις γεωπολιτικές εντάσεις, τα αυξανόμενα επιτόκια και τον υψηλό πληθωρισμό, ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να ανέλθει στο 2-2.5% το 2023. Η ανεργία διατηρείται στο ικανοποιητικό επίπεδο του 6.7%, ενώ οι εντεινόμενες ελλείψεις εργατικού δυναμικού καλύπτονται από ξένους εργάτες. Ο πληθωρισμός παρουσιάζει πτωτική τάση και αναμένεται να μειωθεί κάτω του 3% το 2024. Ωστόσο, οι υψηλές αυξήσεις τιμών βασικών προϊόντων (ηλεκτρισμός, τρόφιμα, κλπ.) επηρεάζουν το βιοτικό επίπεδο των μισθωτών και τροφοδοτούν την ανισότητα.

Παράλληλα, τα πλεονάσματα στα δημόσια οικονομικά, αλλά και η πτωτική τάση του δημόσιου χρέους, αποτελούν σταθεροποιητικούς παράγοντες, που επιτρέπουν πρόσβαση στις διεθνείς αγορές με ανεκτό κόστος δανεισμού.

Βασικοί συντελεστές από τομεακής πλευράς, της σχετικά ικανοποιητικής εικόνας, περιλαμβάνουν την αξιοποίηση της θετικής συγκυρίας για τον τουρισμό, τη βελτίωση στους τομείς των υπηρεσιών, μεταξύ άλλων λόγω της εγκατάστασης σημαντικού αριθμού ξένων εταιρειών και τη διατήρηση της δραστηριότητας στις κατασκευές, παρά τα υψηλά επιτόκια, το αυξανόμενο κατασκευαστικό κόστος και τον τερματισμό του αμφιλεγόμενου επενδυτικού σχεδίου προσέλκυσης ξένων επενδυτών.

Ταυτόχρονα, δυσμενείς αξιολογήσεις, κυρίως σε ότι αφορά τη μετάβαση προς την πράσινη και την ψηφιακή οικονομία, αλλά και σε θέματα ίσων ευκαιριών μεταξύ φύλων, επιβεβαιώνουν υστέρηση σε καίριας σημασίας, για την μελλοντική ανάπτυξη, τομείς. Περαιτέρω κίνδυνοι γεωπολιτικού χαρακτήρα είναι επίσης ορατοί, π.χ. μακροχρόνια διένεξη στην Ουκρανία και το Ισραήλ.

Συνολικά, ωστόσο, οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές παραμένουν θετικές και η ευνοϊκή συγκυρία προσφέρει την ευκαιρία για επικέντρωση της πολιτικής στην αντιμετώπιση των μακροχρόνιων προκλήσεων, ιδιαίτερα στους νευραλγικούς τομείς της ενέργειας και της ψηφιακής οικονομίας. Απαιτούνται, μεταξύ άλλων, παρεμβάσεις μακροχρόνιου χαρακτήρα στο ηλεκτρικό δίκτυο και γενικότερα στις υποδομές, ενέργειες που θα επιτρέψουν μεγαλύτερη διείσδυση των ΑΠΕ, καθώς και η προώθηση ενός φιλόδοξου στρατηγικού σχεδίου ψηφιοποίησης του δημόσιου τομέα.

Σε ότι αφορά την κοινωνική πολιτική, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ορθά προκρίνει την προώθηση στοχευμένων σχεδίων δαπανών στήριξης των ευάλωτων ομάδων και τερματισμό ad hoc επιδοτήσεων των τιμών.

Λαμβανομένων υπόψη των διαφαινόμενων μακροχρόνιων ελλείψεων εργατικού δυναμικού, καίριας σημασίας για τη μελλοντική πορεία της οικονομίας είναι η προώθηση μιας ισοζυγισμένης μεταναστευτικής πολιτικής, η οποία θα επιτρέπει την ελεγχόμενη εισαγωγή ξένου εργατικού δυναμικού, και την ενσωμάτωσή του στην οικονομία και την κοινωνία.

Η αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και η αντίστοιχη πολιτική βούληση μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν βασικά εργαλεία προώθησης των πιο πάνω πολιτικών.