Τι είναι τα πράσινα ομόλογα και ποιά τα οφέλη τους

Τα πράσινα ομόλογα είναι χρεόγραφα που εκδίδονται με στόχο την άντληση κεφαλαίων ειδικά για την υλοποίηση έργων που σχετίζονται με την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής και την ενίσχυση της βιωσιμότητας του περιβάλλοντος.

Το πράσινο ομόλογο λειτουργεί όπως κάθε άλλο τακτικό ομόλογο, με μια ειδοποιό διαφορά: Τα χρήματα που αντλεί ο εκδότης προορίζονται για την χρηματοδότηση «πράσινων» έργων ανάπτυξης, δηλαδή για επενδύσεις ή επιχειρηματικές δραστηριότητες φιλικές προς το περιβάλλον. Τέτοια έργα αφορούν τους τομείς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, των «καθαρών» μεταφορών και της βιώσιμης διαχείρισης των υδάτων. Τα χαρακτηριστικά του ομολόγου, όπως είναι η διάρκεια, το κουπόνι, η τιμή και η πιστωτική ποιότητα του εκδότη είναι αντίστοιχα με οποιουδήποτε άλλου ομολόγου.

Τα τελευταία χρόνια η άνοδος και η διάδοση των πράσινων ομολόγων υπήρξε εντυπωσιακή. Σύμφωνα με τις εκθέσεις “Debt Watch” της PwC, το ποσό που αντλήθηκε από πράσινα ομόλογα στην Ευρώπη το 2021 ανήλθε στα €155 δις., σε σχέση με €33 δις. το 2018. Το πρώτο τρίμηνο του 2022 το αντίστοιχο ποσό ήταν €48 δις., σε σχέση με €37 δις. το τελευταίο τρίμηνο του 2021.  Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει ξεκινήσει τις σχετικές διαδικασίες με στόχο την έκδοση του πρώτου της πράσινου ομολόγου το 2023.

Τα πράσινα ομόλογα προσδίδουν διάφορα οφέλη στους επενδυτές. Συγκεκριμένα, μπορούν να συμβάλουν στο χαρτοφυλάκιο του εκάστοτε επενδυτή, μετριάζοντας τους κινδύνους που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή (π.χ. μεταβαλλόμενες οικονομικές πολιτικές όπως η φορολογία του άνθρακα, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε εγκλωβισμένα περιουσιακά στοιχεία). Ένα άλλο σημαντικό όφελος για τους επενδυτές προκύπτει από το γεγονός ότι μέσα από τα πράσινα ομόλογα χρηματοδοτούνται άμεσα έργα, που συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων και ως εκ τούτου μπορούν να ενισχύσουν τη φήμη των επενδυτών ως οραματιστών, καινοτόμων και υπέρμαχων της βιώσιμης ανάπτυξης.

Σημαντικό στοιχείο για τον επενδυτή είναι επίσης η διαφάνεια που χαρακτηρίζει τα πράσινα ομόλογα. Η διαδικασία έκδοσής τους είναι απλή, αλλά ταυτόχρονα παρέχει απόλυτη διαφάνεια, καθώς ο εκδότης οφείλει να προσδιορίζει με σαφήνεια τα περιουσιακά στοιχεία και τα επιλεγμένα έργα που εντάσσονται στις κατηγορίες πράσινων έργων. Καλείται επίσης να λάβει πιστοποίηση της έκδοσης πράσινου ομολόγου από έναν εγκεκριμένο πάροχο πιστοποίησης, ενώ θα πρέπει σε ετήσια βάση να υποβάλλει στους επενδυτές και στον πάροχο πιστοποίησης μια έκθεση για τη μέτρηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και τις βιώσιμες πρακτικές των έργων. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Διεθνής Ένωση Κεφαλαιαγοράς (ICMA) και η Πρωτοβουλία Κλιματικών Ομολόγων (Climate Bonds Initiative, CBI) έχουν καθορίσει συγκεκριμένα κριτήρια και σχετικές πιστοποιήσεις. Επιπλέον, το σημερινό πλαίσιο της NextGenerationEU για τα πράσινα ομόλογα καταρτίστηκε σύμφωνα με τις αρχές των πράσινων ομολόγων της ICMA (Green Bond Principles).

Όσον αφορά τους εκδότες, τα πράσινα ομόλογα είναι ένα εξαιρετικό μέσο άντλησης μεγάλων ποσών κεφαλαίου για την στήριξη περιβαλλοντικών επενδύσεων. Σε διαφορετική περίπτωση, η υλοποίηση τέτοιων επενδύσεων ενδεχομένως να μην ήταν εφικτή ή να ήταν οικονομικά ασύμφορη, λόγω της χρήσης ακριβότερων κεφαλαίων, όπως είναι για παράδειγμα η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Τα πράσινα ομόλογα είναι κατάλληλα για έργα βιωσιμότητας μεγάλης κλίμακας, όπως η αιολική και η ηλιακή ανάπτυξη, τα οποία συχνά απαιτούν επενδύσεις κεφαλαίου πριν από τη δημιουργία εσόδων και παράγουν μέτρια έσοδα σε μεγαλύτερο επενδυτικό ορίζοντα για την εκδότρια εταιρεία. Ταυτόχρονα, ολοένα και περισσότερο οι συμβατικοί επενδυτές αναζητούν ευκαιρίες για κοινωνικά και περιβαλλοντικά υπεύθυνες επενδύσεις και έχουν εκφράσει την έντονη προτίμησή τους στα πράσινα ομόλογα, όπως αποδεικνύεται από τις εγγραφές στις νέες εκδόσεις, οι οποίες επανειλημμένα υπερκαλύπτουν την έκδοση. Επιπρόσθετα, τα πράσινα ομόλογα αποτελούν ισχυρό εργαλείο επικοινωνίας για τους εκδότες, ώστε να ενημερώνονται όλοι οι ενδιαφερόμενοι, σχετικά με τις επιδράσεις και την πρόοδο που αυτά σημειώνουν όσον αφορά την περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Η αυξημένη ζήτηση για αυτά τα ομόλογα έχει και ένα πρόσθετο όφελος για τους εκδότες, το λεγόμενο “Greenium”, το οποίο σε απλούς όρους είναι η διαφορά της τιμής μεταξύ των πράσινων και των μη πράσινων ομολόγων και η οποία αντιπροσωπεύει την προθυμία των επενδυτών να πληρώσουν υψηλότερη τιμή και να κερδίσουν χαμηλότερη απόδοση επενδύοντας σ’ ένα πράσινο ομόλογο.

Συμπερασματικά, τα πράσινα ομόλογα έχουν σημειώσει αλματώδη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια ως μέσο άντλησης κεφαλαίων από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές. Αποφέρουν σημαντικά οφέλη τόσο σε επενδυτές όσο και σε εκδότες και υποβοηθούν τα μέγιστα στην χρηματοδότηση έργων που ενισχύουν την πράσινη ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα του πλανήτη μας.

Του Σωκράτη Πασχάλη, Επιχειρησιακού Διευθυντή και Επικεφαλής Υπηρεσιών σε θέματα Κεφαλαιαγορών, PwC Κύπρου