Νέες κανονιστικές απαιτήσεις της ΕΕ για γνωστοποίηση πληρωμών σε κυβερνήσεις

Άρθρο των Κωνσταντίνου Ταλιώτη, Υπεύθυνου για θέματα Ενέργειας στην PwC Κύπρου και Charlie Anastasiades, Associate, PwC Κύπρου 

"Νέες κανονιστικές απαιτήσεις της ΕΕ για γνωστοποίηση πληρωμών σε κυβερνήσεις

Κατανοώντας τις συνέπειες για την βιομηχανία πετρελαίου & φυσικού αερίου"

Υπολογίζεται ότι περίπου 3,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε χώρες πλούσιες σε αποθέματα πετρελαίου, φυσικού αερίου και άλλων ορυκτών. Παρά το γεγονός ότι οι πολίτες των χωρών αυτών είναι οι νόμιμοι ιδιοκτήτες αυτών των φυσικών πόρων, σε πολλές περιπτώσεις οι κυβερνήσεις έχουν δημιουργήσει εμπόδια στην αποτελεσματική εκμετάλλευσή τους, με αποτέλεσμα την άνιση κατανομή του πλούτου, τη φτώχεια και την απουσία βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης. Σύμφωνα με στοιχεία, αυτό συμβαίνει ως επί το πλείστον σε υπανάπτυκτες χώρες και οφείλεται κατά κύριο λόγο στα ψηλά επίπεδα διαφθοράς και στην έλλειψη διαφάνειας.

Το πρότυπο της Πρωτοβουλίας Διαφάνειας των Εξορυκτικών Βιομηχανιών (ΠΔΕΒ) αποτέλεσε το 2002 την πρώτη σημαντική πρωτοβουλία σε παγκόσμιο επίπεδο, που είχε ως στόχο την προώθηση της διαφάνειας και της λογοδοσίας στον εξορυκτικό κλάδο (πετρέλαιο, φυσικό αέριο & μεταλλεύματα). Η ΠΔΕΒ υποστηρίζει τη βελτίωση της διακυβέρνησης μέσω της πιστοποίησης και της γνωστοποίησης των πληρωμών εκ μέρους εταιρειών, όπως επίσης και των κυβερνητικών εσόδων.

Τα τελευταία χρόνια, οι ρυθμιστικές αρχές της ΕΕ και των ΗΠΑ καταβάλλουν προσπάθειες για τη δημιουργία ενός παγκόσμιου προτύπου για τη διαφάνεια και τη λογοδοσία στον εξορυκτικό τομέα, το οποίο θα βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις αρχές που καθορίζει η ΠΔΕΒ. Το 2010, οι ΗΠΑ θέσπισαν το άρθρο 1504 του Νόμου Dodd-Frank και το 2013 η ΕΕ έθεσε σε ισχύ τις τροποποιημένες Οδηγίες για τη Λογιστική και τη Διαφάνεια. Πιο πρόσφατα, καταργήθηκε ο συναφής κανόνας γνωστοποίησης πληρωμών που ίσχυε για τις εταιρείες πετρελαίου, φυσικού αερίου και εξόρυξης μεταλλευμάτων που δραστηριοποιούνται στις ΗΠΑ.

Πιο κάτω αναλύονται βασικές πτυχές του νέου κανόνα αναφοράς, ο οποίος βασίζεται στις πρόνοιες της νέας Λογιστικής Οδηγίας (2013/34/ΕΕ), καθώς επίσης και του σχετικού περί Εταιρειών Νόμου της Κύπρου, Κεφ. 113 (Παράρτημα 13) που εφαρμόζει την εν λόγω Οδηγία στην τοπική νομοθεσία.

Η εν λόγω υποχρέωση τίθεται σε ισχύ για το οικονομικό έτος που άρχισε την 1^η Ιανουαρίου 2016 ή μετέπειτα και καλύπτει εταιρείες οι οποίες δραστηριοποιούνται στους τομείς της εξόρυξης (εταιρείες που αναπτύσσουν δραστηριότητες οι οποίες σχετίζονται καθ’ οιονδήποτε τρόπο με την αναζήτηση, την εξερεύνηση, τον εντοπισμό, την ανάπτυξη και την εξόρυξη κοιτασμάτων μεταλλευμάτων, πετρελαίου και φυσικού αερίου) ή της υλοτόμησης πρωτογενών δασών. Οι εταιρείες αυτές θα πρέπει να είναι είτε Οντότητες Δημοσίου Συμφέροντος («ΟΔΣ») (κυρίως οντότητες εισηγμένες σε ρυθμιζόμενες αγορές της ΕΕ) είτε μεγάλες επιχειρήσεις που έχουν συσταθεί στην ΕΕ. Δεν περιλαμβάνονται οντότητες οι οποίες παρέχουν μόνο βοηθητικές και υποστηρικτικές υπηρεσίες.

Οι εταιρείες υποχρεούνται να υποβάλλουν εκθέσεις για όλες τις πληρωμές πέραν των €100 χιλιάδων (είτε σε μία και μόνο είτε σε σειρά πληρωμών) που γίνονται προς τις κυβερνήσεις (περιλαμβανομένων τοπικών αρχών, οργανισμών και εταιρειών που ελέγχονται από κυβερνήσεις) των χωρών στις οποίες δραστηριοποιούνται σε σχέση με τις πιο πάνω εργασίες. Στις εν λόγω πληρωμές περιλαμβάνονται τα εξής: (α) δικαιώματα παραγωγής, (β) φόροι επί του εισοδήματος, της παραγωγής ή των κερδών, (γ) δικαιώματα, (δ) μερίσματα, (ε) πριμ υπογραφής, εντοπισμού και παραγωγής, (στ) τέλη έκδοσης αδειών, τέλη εκμίσθωσης, τέλη εισόδου, αδειών και παραχωρήσεων (ζ) πληρωμές για βελτιώσεις υποδομών.

Είναι σύνηθες φαινόμενο κάθε νέα νομική υποχρέωση να δημιουργεί προκλήσεις σε ό,τι αφορά την πλήρη κατανόηση και συμμόρφωση με τις σχετικές απαιτήσεις. Οι εταιρείες θα πρέπει κατ’ αρχάς να μελετήσουν κατά πόσον ο κανόνας έχει εφαρμογή στις εργασίες τους αλλά και να εξετάσουν επίσης το ενδεχόμενο εθελοντικής εφαρμογής του. Στη συνέχεια θα πρέπει να διασφαλίσουν την ανάπτυξη κατάλληλων πολιτικών, συστημάτων, διεργασιών και ελέγχων για τη συλλογή και αξιολόγηση των αναγκαίων πληροφοριών με σκοπό τη συμμόρφωση με τις νέες απαιτήσεις μέχρι την ημερομηνία έναρξης ισχύος.